Döngüsel Ekonomiye Geçiş Kapsamında AB Tarafından Kabul Edilen Girişimler Yayın Tarİhİ: 9.07.2025 08:00
Rekabetçilik Pusulası ve Temiz Sanayi Mutabakatı kapsamındaki hedefler
doğrultusunda, 2026’da çıkması beklenen Döngüsel Ekonomi Yasasına zemin hazırlamak ve AB'nin
döngüsel ekonomiye geçişini hızlandırmak amacıyla, 2 Temmuz 2025 tarihinde Avrupa Komisyonu birkaç
girişim başlatmıştır. Kabul edilen girişimler arasında atık sevkiyatı kuralları ve elektronik atık mevzuatına
ilişkin bir değerlendirme yer almaktadır. Ayrıca, Komisyonun önümüzdeki günlerde atık pillerden geri
kazanım ve geri dönüşüm verimliliğini artırmaya yönelik yeni kurallar yayımlaması beklenmektedir.
Bu kapsamda:
Atık Sevkiyatı Tüzüğü kapsamında Dijital Atık Sevkiyatı Sistemine (Digital Waste Shipment
System - DIWAS) ilişkin uygulama mevzuatı (implementing act) kabul edilmiştir. Sistem ile, kağıt
temelli süreçlerden dijital süreçlere geçerek idari yükün azaltılması, izlenebilirliğin artırılması ve
yasadışı sevkiyatların engellenmesi hedeflenmektedir. 21 Mayıs 2026’dan itibaren AB üye
devletlerinin yetkili makamları ile tüm ekonomik operatörlerinin DIWAS sisteminin kullanımı
zorunlu hale gelecektir. Öte yandan, sistemin gelecekte en az bir AB Üye Devletini içeren
sevkiyatlar için AB dışındaki ülkelerdeki yetkili makamlar ve ekonomik operatörler tarafından da
gönüllü olarak kullanılabileceği belirtilmektedir. Diğer taraftan, Komisyon AB içi atık sevkiyatlarını
ve dolayısıyla atıkların AB içinde geri kazanımının kolaylaştırılması amacıyla, bazı "yeşil listeye
alınmış" atıklara yönelik sınıflandırma kurallarının uyumlaştırılması amacıyla bir kamu istişaresi
süreci başlatmıştır.
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar Direktifine (Waste Electrical and Electronic Equipment
Directive- WEEE) ilişkin bir değerlendirme yayımlanmıştır. Direktifin, giderek artan e-atıkların
yönetimine ilişkin sorunları ele almak ve bu alandaki AB kurallarını rekabetçi bir döngüsel ekonomi
hedefleriyle daha uyumlu hale getirmek açısından kritik öneme sahip olduğu belirtilmektedir. Bu
kapsamda, tüm e-atıkların yaklaşık %50’sinin hala toplanmaması ve AB Üye Devletlerinde geri
dönüşüm oranlarının toplama hedeflerinin gerisinde kalması gibi temel eksiklikler tespit edilmiştir.
Kritik hammaddelerin geri kazanımı ve geri dönüşümü gibi yollarla döngüsel ekonomiyi
güçlendirmek amacıyla, e-atıkların daha iyi değerlendirilmesi için önemli bir potansiyel bulunduğu
ifade edilmektedir. Ayrıca, değerlendirmenin, toplama, işleme ve piyasa teşviklerini iyileştirmek için
yeni bir yaklaşıma duyulan ihtiyacı vurguladığı, Komisyonun WEEE Direktifini revize etmeye
yönelik mevzuat teklifine hazırlık niteliği taşıdığı, ayrıca söz konusu revizyonun 2026 yılında
açıklanması beklenen Döngüsel Ekonomi Yasasının temel bileşenlerinden birisi olacağı
belirtilmektedir.
Konuya ilişkin Komisyon açıklamasına ve ilgili belgelere aşağıdaki bağlantıdan erişilebilmektedir:https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_1710